Ontwikkelperspectief Bentwoud
Vraag | Wenkend perspectief voor het Bentwoud
Ruim 800 hectare voormalig agrarisch gebied tussen Zoetermeer en Waddinxveen heeft zich in zo’n 20 jaar ontwikkeld tot een waardevol recreatiegebied met hoge natuurwaarden. Het is een jong bos met veel kwaliteit én potentie voor recreatie en natuur.
Aan Urban Synergy de vraag om een ontwikkelperspectief op te stellen dat breed gedragen wordt door lokale en regionale stakeholders en gebiedsexperts. Een inspirerend en wenkend perspectief voor de lange termijn en een toetsend kader voor nieuwe initiatieven.
Categorieën:
Landschap, Visie & Strategie, Participatie
Waar:
Recreatiegebied Bentwoud, Benthuizen
Opdrachtgever:
Staatsbosbeheer, Provincie Zuid-Holland
Team:
Waarom | Concrete handvatten voor ontwikkeling
In de loop van de jaren zijn er verschillende plannen en verkenningen opgesteld voor het Bentwoud. Hiervan zijn delen gerealiseerd via uitgebreide gebiedsprocessen, echter missen er concrete handvatten voor de verdere doorontwikkeling. Het ontwikkelperspectief maakt de ambities voor korte en lange termijn concreet. Het document biedt uitgangspunten en inspiratie voor nieuwe ontwikkelingen door middel van (globale) spelregels en referenties.
Dit geeft houvast bij de beoordeling van initiatieven die op het gebied afkomen. Het biedt een goede basis voor het maken van vervolgafspraken over de verdere ontwikkeling van Bentwoud, samenwerking met partijen en de financiering. Het overkoepelende doel is de identiteit van het Bentwoud profileren en de bestaande kansen op gebied van recreatie, ecologie, verbindingen en voorzieningen benutten.
Hoe | Drie ambities voor een aantrekkelijk Bentwoud
Hoewel het Bentwoud één van de grotere recreatiegebieden in de regio is, is het relatief onbekend bij het grotere publiek. Met een aantal quickwins kan het recreatief gebruik op korte termijn al flink versterken. Denk aan het verbeteren van entrees en het versterken van de natuurbeleving. Voor de lange termijn zijn er drie ambities opgesteld die elkaar versterken:
Breed recreatief aanbod: een diverser aanbod voor een breder publiek door het (door)ontwikkelen van complementaire lokale en regionale voorzieningen, een heldere routestructuur en goede verbindingen met de omgeving.
Sterke natuurbeleving: uitbreiden van de aanwezige natuurtypes en versterken van de afwisseling om tot een sterke natuurbeleving te komen. Dit vraagt om een heldere differentiatie in recreatief gebruik en robuuste ecologische verbindingen naar de omgeving. In de toekomst kan dit uitmonden in een uitbreiding van het Bentwoud om leefgebieden meer ruimte te geven.
Vindbaar en herkenbaar Bentwoud: denk aan herkenbare entrees en verbindingen. Daarnaast betekent dit ook een sterke uitstraling en duidelijke profilering geven aan het Bentwoud. Het resultaat is meer bekendheid van het gebied en een motivatie en begrip om met elkaar Bentwoud op de kaart te zetten.
Naast het formuleren van drie heldere ambities is er gekeken hoe de identiteit van het gebied kan worden versterkt. De natuurbeleving kan de identiteitsdrager zijn die de bekendheid van het gebied versterkt wat ondernemers kan aantrekken. Een voorbeeld om het verhaal van het Bentwoud uit te dragen is de introductie van de Bent-five: een selectie van vijf dieren die symbool staan voor de ontwikkeling van het Bentwoud. Iedere diersoort staat voor een karakteristiek leefgebied dat overeenkomt met de natuurtypen die het Bentwoud in de toekomst kenmerkt. De Bent-five kan ingezet worden in bijvoorbeeld communicatie en educatie. Daarbij verbeeld dit het toegankelijk en beleefbaar karakter wat het gebied onderscheid van de omliggende recreatiegebieden.
Wat | Een samenhangend toekomstbeeld
De toekomstkaart voor het Bentwoud laat zien hoe recreatie en natuur samenkomen en het Bentwoud sterk verbonden wordt met haar omgeving. Het recreatief gebruik wordt gedifferentieerd, de natuurbeleving wordt doorontwikkeld en de bereikbaarheid en toegankelijkheid verbeterd.
Bijbehorende spelregels en inspirerende voorbeelden geven houvast voor de ontwikkeling van initiatieven en het opstellen van een afwegingskader voor nieuwe initiatieven in het gebied. Aan de hand van drie thema’s kunnen beslissingen in samenhang genomen worden, zodat ontwikkelingen echt van toegevoegde waarde zijn voor het Bentwoud.
Recreatief gebruik: hoe nieuwe voorzieningen, zowel lokaal als regionaal, kunnen bijdragen aan bekendheid, belevingswaarde en identiteit van het Bentwoud.
Natuur en landschappelijke waarden: hoe het onderscheidend vermogen van het Bentwoud kan worden versterkt ten behoeve van zowel de recreatieve beleving als de ecologische waarde van het gebied in de regio: natte natuur, zichtrelaties en ecologische verbindingen.
Bereikbaarheid en toegankelijkheid: hoe entrees, parkeervoorzieningen en padenstructuur naar en in het Bentwoud herkenbaar en vindbaar worden gemaakt, passend bij het bosrijke en natuurlijke karakter. Onder andere door de introductie van ‘recreatieve startpunten’.
Vervolg
Betrokken partijen kunnen onderling met elkaar in gesprek over het geschetste toekomstperspectief. Gezien de regionale potenties is het zinvol om ook in gesprek te gaan met partijen uit de regio, zoals gemeenten en het Gebruikersplatform. Voor een goede samenwerking tussen verschillende partijen zijn twee onderdelen van belang: vergroten van de betrokkenheid en bekendheid van het Bentwoud. Ook moeten gemeenten en provincie besluiten of zij de huidige plannen en regelgeving moeten en willen aanpassen om de gewenste ontwikkeling van Bentwoud mogelijk te maken. Wanneer er een uitvoeringsagenda is opgesteld en het Bentwoud is doorontwikkeld, is het zaak om op de langere termijn met elkaar in gesprek te blijven om de uitgezette lijn te bewaken of aan te scherpen.
Aan de hand van (ontwerp)uitwerkingen van het ontwikkelperspectief kunnen er prijskaartjes gehangen worden aan de gestelde ambities en voorstellen. Dit geeft aan hoeveel nodig is om de kwaliteitsimpuls te realiseren. Hoe de uitwerkingen gefinancierd worden, moet worden bezien in verhouding tot andere grote opgaven die in de regio spelen. Daarbij biedt mogelijk CO2-certificering of de oprichting van een fonds uitkomst. Binnen een fonds kunnen bewoners, verenigingen, ondernemers, vrijwilligers en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt samen komen om initiatieven en algemene belangen verdelen en bespreken. In het kort betekent het verantwoordelijkheid in beheer en samen werken aan een kwalitatief Bentwoud