Regionale Energiestrategieën (RES)

WAAROM | Klimaatakkoord

De overstap naar een samenleving zonder gebruik van fossiele brandstoffen brengt grote veranderingen met zich mee. Het vraagt om veranderingen in energiesystemen en technologie, economie, de manier waarop de leefomgeving is ingericht en in het gedrag van mensen. De energietransitie is daardoor niet alleen een technische maar ook een maatschappelijke opgave. Volgens afspraken uit het Klimaatakkoord moeten we als land de CO2-uitstoot sterk verminderen: in 2030 met de helft ten opzichte van 1990. In 2050 moeten we helemaal over op duurzame energie. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat dertig RES-regio’s een deel van die opgave regionaal uitvoeren. Daarbij ligt de nadruk op besparing, duurzame elektriciteitsopwekking en duurzame warmte.

HOE | Het ruimtelijk onderzoek

De ruimte is beperkt in de regio; verschillende opgaven moeten hun beslag krijgen in hetzelfde gebied. De energietransitie is er daar één van. De ruimte kenmerkt zich bovendien door unieke kwaliteiten, o.a. die van het open landschap van het Groene Hart.
Onze bureaus hebben de ruimtelijke kansen voor duurzame elektriciteitsopwekking in het stedelijk en landelijk gebied van de regio onderzocht. Op basis van de uitgangspunten in de concept-RES hebben we een ruimtelijke analyse uitgevoerd en daarmee de karakteristieken van de verschillende landschappen in beeld gebracht. Na analyse van geldende restricties hebben we kansrijke gebieden voor windenergie en zonne-energie bepaald, in de vorm van bouwstenen.

Deze bouwstenen hebben we getoetst bij inwoners, ondernemers, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en volksvertegenwoordigers in de regio. Daarbij is gekeken welke de voorkeur hadden en specifieke aandacht gegeven aan meervoudige ruimtegebruik, zoals zonnepanelen op waterbassins en combinaties met natuurontwikkeling.

Vervolgens hebben we vier verschillende denkrichtingen geformuleerd in de vorm van ruimtelijke scenario’s. Aan de scenario’s lagen twee wezenlijke hoofdkeuzes aan ten grondslag. Allereerst de keuze voor concentratie of spreiding van de energieproductie in de regio en ten tweede de keuze tussen locaties die aansluiten bij de huidige elektriciteitsinfrastructuur of energie koppelen aan andere opgaven die spelen in de regio. Deze twee hoofdkeuzes leiden tot twee assen en vier hoekpunten. In deze hoekpunten zijn scenario’s ontwikkeld met de daarbij horende mogelijke zoekgebieden. Tegelijkertijd moest elk scenario voldoen aan de vier criteria uit de vraagstelling (ruimtelijke kwaliteit, draagvlak, opwekkingsdoel, impact op het elektriciteitsnet).

Ook de ruimtelijke scenario’s zijn voorgelegd aan inwoners, ondernemers, maatschappelijke partners en volksvertegenwoordigers. De uitkomsten hiervan zijn samen met ons ruimtelijke advies gebruikt door de regio om de definitieve RES 1.0 vorm te geven.

WAT | Gezamenlijk vormgeven aan energietransitie

Samen met provincie, waterschappen, bewoners en maatschappelijke partners is invulling gegeven aan de afspraken in het Klimaatakkoord. Ons advies moest voldoen aan vier criteria: ruimtelijke kwaliteit, maatschappelijk draagvlak, opwekkingsdoel halen en geen onaanvaardbare impact op het elektriciteitsnet hebben.

Maatschappelijk draagvlak was een belangrijk onderdeel van onze opdracht. Samen met Publiquest is een communicatiecampagne opgezet. Een meervoudige uitdaging: de planvorming rondom energietransitie is overal op stoom, maar communicatie over de RES richting inwoners had in Midden-Holland nog niet plaatsgevonden. De vraag was om dat in een tijdsbestek van een paar weken te formuleren en in een paar maanden te realiseren.

Daarnaast had de communicatie tot doel om de participatie te ondersteunen. Ook participatie had tot nu toe niet plaatsgevonden. Tot slot moest alles in hoge tijdsdruk en te midden van de restricties van de corona-pandemie plaatsvinden.

Communicatie en participatie hebben we gerealiseerd door nieuwsbrieven, het voorbereiden van persberichten voor de overheden, een website, enquêtes en verschillende digitale, interactieve bijeenkomsten. Iedere verdiepingsslag in het ruimtelijk onderzoek werd gedeeld en getoetst bij inwoners, ondernemers, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en, in de vorm van digitale regionale bijeenkomsten, met volksvertegenwoordigers. Daarnaast waren bestuurders en beleidsmedewerkers via werkgroepen en stuurgroepen betrokken.

RESULTAAT

Op basis van een ruimtelijk onderzoeken en participatie met bewoners en maatschappelijke partijen hebben wij een advies geformuleerd met zorgvuldig afgewogen ingrediënten voor de RES 1.0. Deze ingrediënten heeft het regiobestuur gebruikt om, na interne afweging, te komen tot een bestuurlijk bod. Het uiteindelijke bod heeft verder gebouwd op de door ons uitgevoerde onderzoeken, scenariostudie en participatie, een net-impactanalyse door de netbeheerders en maatschappelijke en politieke inbreng. De RES 1.0 is opgesteld door de betrokken besturen en in april gepubliceerd.

Meer informatie over de RES Midden-Holland kunt u vinden op: https://resmiddenholland.nl/