Gelderse gebiedsgids voor zonnevelden
VRAAG | Onderzoek de landschappelijke inpassing van zonnevelden voor Gelderse streken
Urban Synergy kreeg samen met KuiperCompagnons en ECN-part of TNO de opdracht een ZonneWIJzer-gids op te stellen. Hierin wordt vermeld hoe zonnevelden in diverse Gelderse streken opgezet kunnen worden en dient als aanzet tot het energieneutraal maken van Gelderland in 2050.
Categorieën:
Landschap, Energietransitie
Waar:
Gelderland
Opdrachtgever:
Team:
Laura de Bonth
Dirk Verhagen
Jolanda de Jong
Kuiper compagnons
De ZonneWijzer is hier te downloaden
WAAROM | Klimaatneutraal maken van Gelderland
Voor de provincie Gelderland ligt als doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Om dit te bereiken is er een Gelderse Energieakkoord opgesteld door meer dan 200 samenwerkende Gelderse partijen. Onderdeel van de klimaatambities is het opwekken van duurzame energie, wat niet gaat zonder impact op het landschap.
Om de kwaliteiten van Gelderland te behouden is er behoefte aan kennis en bouwstenen om onder andere zonnevelden goed te ontwerpen en in te passen. De ZonneWIJzer beantwoord die behoefte als handreiking met gebundelde kennis, specifieke bouwstenen en inspiratie.
HOE | Handvaten voor ontwerp en techniek
De ZonneWIJzer biedt handvaten om tot een goed ontwerp van een grond- of watergebonden zonneveld te komen, rekening houdend met de landschappelijke en ecologische karakteristieken. De ZonneWIJzer biedt daarnaast inzicht in proces, procedures en financiën die komen kijken bij het ontwikkelen van een zonneveld. De gids is opgedeeld in drie delen die nauw met elkaar samenhangen: techniek (technische achtergrondinformatie), inpassing en inrichting (algemene bouwstenen) en de ZonneWIJzers (specifieke landschappelijke bouwstenen en ecologische principes voor zonnevelden in Gelderland).
In het hoofdstuk Techniek wordt uitgelegd wat de techniek achter een zonnepaneel is en welke visuele mogelijkheden er zijn. De opstelling van zonnepanelen kan verschillen en bepaalt voor een groot deel de uitstraling van het zonneveld en is dus van belang bij de inpassing en inrichting. Variaties in afstand, hoogte, oriëntatie en panelenrijen hebben effect op de wijze waarop landschappelijk inpassen mogelijk is en beïnvloeden de kansen voor het creëren van ecologische meerwaarde en het toepassen van meervoudig ruimtegebruik. Ook de energetische opbrengst kan per type opstelling en inrichting van zonneveld verschillen.
Inpassing en inrichting gaat in op de invloeden die het plaatsen van een zonneveld in het landschap heeft op de belevingswaarde door de ingreep in ruimtelijke karakteristieken. Hoe meer karakteristieken behouden blijven, hoe beter de leesbaarheid en herkenbaarheid van het landschap. Voorbeelden van karakteristieken zijn bijvoorbeeld de schaal en openheid, structuur van de verkaveling en opgaande beplanting en het reliëf. Een goede inpassing is tot stand gekomen wanneer de ruimtelijke karakteristieken behouden of versterkt worden op lang en kort termijn. De mogelijkheden bij het plaatsen van zonnepanelen kan uiteenlopend zijn. Multifunctionaliteit staat hierin centraal. Denk aan de combinatie met agrarisch gebruik, water en andere energiebronnen.
Voor elk van de zes landschappelijke streken in Gelderland is een set ZonneWIJzers opgesteld. Elke streek is geanalyseerd op ontstaansgeschiedenis, ecologische waarde van de streek en opsomming van landschapstypen. De ZonneWIJzer geeft vervolgens de landschappelijke bouwstenen, ecologische principes en meekoppelkansen, specifiek voor de verschillende landschapstypen in die streek. De wijzer kan gebruikt worden bij het opstellen van een ontwerp voor een zonneveld in een bepaald landschapstype.
De ZonneWijzer is hier te downloaden
WAT | Duidelijkheid voor stakeholders voor het creëren van een klimaatneutraal Gelderland
De gids is bedoeld om bij te dragen aan een gedeeld kennisniveau en levert concrete bouwstenen voor de dialoog. Het toont hoe een zonneveld ontworpen kan worden in een landelijk gebied.
Afhankelijk van de locatie kan in de gids opgezocht worden wat de mogelijkheden zijn op gebied van techniek, de inpassing en inrichting.
IN HET KORT | ZonneWIJzer
De ZonneWIJzer is specifiek voor de Gelderse situatie geschreven, maar biedt ook zeker inspiratie voor locaties daarbuiten. De ZonneWijzer inzien? Klik dan hier voor de interactieve pdf!
De ZonneWIJzer is opgesteld door Urban Synergy in nauwe samenwerking met KuiperCompagnons, de Gelderse grafische vormgevers van Het Lab ontwerp + advies uit Arnhem en ECN-part of TNO.
Project op initiatief van de tafel Ruimte van het Gelders Energieakkoord (GEA), in opdracht van Provincie Gelderland.
Aan de tafel Ruimte zitten vertegenwoordigers van Wageningen University & Research, het Gelders Genootschap, Alliander, de Achterhoekse Groene EnergieMaatschappij (AGEM), Gelderse gemeenten en de provincie Gelderland (tevens opdrachtgever).
